Midzomervuren en weerberen

Het germaanse zonnejaar had acht maanden van anderhalve maan
Daarna volgde 'tussen de jaren' of Jul.

Door geheel Europa werden in de oudheid midzomervuren gehouden. In christelijke tijden werden ze gehouden op midzomeravond (23 juni) en op midzomerdag (24 juni). In pre-christelijke tijden hield men rekening met de stand van de maan. De Germanen hielden zich aan het zonnejaar. Het germaanse zonnejaar kent normaal 8 maanden van anderhalve maan plus de Joeltijd van een halve maan. Een normaal jaar duurt dus 12½ manen. Eens in de negen jaar wordt de laatste maand met een hele maan ingekort. Zo'n jaar duurt dus 11½ manen. Eens in de 27 jaar vervalt de laatste maand helemaal. Zo'n jaar heeft dus 11 manen.

De Midzomernacht komt zes manen na Drie koningen. Drie koningen wordt gevierd met de eerste volle maan of nieuwe maan na de winter zonnewende. In 2003 begon het germaanse zonnejaar met een nieuwe maan op 2 januari. De Midzomernacht valt dit jaar met nieuwe maan in de nacht van 29 op 30 juni. Volgens het germaanse zonnejaar valt de Midzomernacht de komende jaren ieder jaar een paar dagen later, tot 2008. In 1999 is de laatste maand ingekort, en dat gebeurt in 2008 opnieuw. Dan zijn we aan het einde van de negen-jaars-cyclus van het germaanse zonnejaar.

Midzomervuren, st. Jan en Baldrs Balar

De dag voor de Midzomernacht werden de vuren in ieder huis gedoofd en werden alle huizen grondig schoongemaakt. Dit was de enige dag in het jaar waarop het vuur in de huizen mocht doven. De rest van het jaar moest het vuur blijven branden. Het doven van het vuur werd beschouwd als een zeer slecht voorteken.

Aan het begin van de Midzomernacht liep men in plechtige stilte naar een hoge heuvel en beklom deze spiraalsgewijs. Meestal omcirkelde men de heuvel drie keer. Op de top van de heuvel ontstak men een wrijfvuur. Men nam een zacht hout met een gat er in en een hardhouten stok. Deze omwikkelde men met stro. Dan wreef men de hardhouten stok in het zachte hout, totdat het stro begon te branden. Hiermee ontstak men een groot vuur op de top van de heuvel. In Noorwegen noemde men dit vuur Balder's Balar (Baldr's vreugdevuur). In Nederland noemt men dit sinds de middeleeuwen het st. Jan's vuur. In Engeland is het genoemd naar st. John the Baptist (Johannes de Doper).

Aan het vuur ontstak men fakkels. Hiermee liep men in een optocht over de akkers om de vuurreuzen gunstig te stemmen. Als de vuurreuzen droog en heet weer zouden veroorzaken, zou de oogst kunnen mislukken. Maar als de vuurreuzen helemaal weg zouden blijven, zou het koud en nat worden. Dan zou de oogst ook mislukken. Aan het eind van de optocht ging men de huizen binnen en ontstak men het vuur in de haard. Dit vuur zou het hele jaar blijven branden.

Springen over het vuur, handvasten
Barashnûm nû shaba of negen nachten van Barashnûm

's Nachts keerde men terug naar de vuren op de heuvels. Men danste rond deze vuren en vierde midzomer. Jongens sprongen zo hoog mogelijk over het vuur en riepen dan: "Moge het koren 9 voet hoog groeien". Men geloofde dat het graan of de hennep zo hoog zou groeien als de jongens sprongen. De ouders van de jongen die het hoogste sprong, zouden de beste oogst krijgen. Degenen die wilden trouwen ('handvasten') namen elkaar bij de hand en sprongen gezamenlijk over het vuur. Oudere mensen sprongen alleen over het vuur en zeiden daarbij: 'Ik laat al mijn zorgen achter mij'. Of men droeg een tak mee gedurende de ommetocht en wierp deze 's avonds in het vuur met de woorden: 'mogen al mijn zonden verbranden'. In Duitsland droeg sommige mensen tijdens de ommetocht een krans van ijzerhard en bijvoet om het hoofd. Deze werd later in het vuur geworpen met de woorden: "Moge al het ongeluk verbranden." Oudere mensen staarden in het vuur tussen een bos Ridderspoor. Dit zou hun ogen gezond en sterk houden. In sommige plaatsen werd een rad met stro omwonden en aangestoken. 's Nachts liet men dit brandend van een heuvel in een rivier rollen.

In het oude Perzië ontstaken de Zar-athoestrische vuurpriesters op negen achtereenvolgende nachten negen reinigende vuren. Dit noemde men: Barashnûm nû shaba of negen nachten van Barashnûm. Wie zich grondig wilde reinigen sprong achtereenvolgens over de negen vuren. Bij de Germanen ontstaken de priesters van Baldr negen vuren. Als een meisje wilde trouwen, sprong zij over ieder van deze vuren. Als iemand van een ziekte wilde genezen, sprong men ook over de negen vuren.

Tijdens de Midzomernacht wordt het vuur voor het nieuwe jaar opnieuw ontstoken op een hoge heuvel. Met fakkels loopt men door de velden en door alle huizen. In ieder huis wordt het vuur opnieuw ontstoken. 's Nachts zit men en danst men om het vuur. Degenen die wilden trouwen ('handvasten') namen elkaar bij de hand en sprongen gezamenlijk over het vuur. Oudere mensen sprongen alleen over het vuur en zeiden daarbij: 'Ik laat al mijn zorgen achter mij'. Het vuur wordt gevoed met negen houtsoorten. Men werpt paddestoelen in het vuur om zich te beschermen tegen heksen en trollen.

Baldr's Balar

Het midzomervuur was bij de Germanen vooral bekend als Balder's Balar (Baldr's vreugdevuur) en het was vooral gewijd aan de vuurreuzen van Jotunheimar. Tijdens midzomer zijn de vuurreuzen het sterkst. De negen vuren in Perzië (Barashnûm nû shaba) staan voor de negen vuurwerelden. Baldr's vreugdevuur werd gevoed met negen verschillende soorten hout, voor iedere vuurwereld één houtsoort. Vaak gooide men ook paddestoelen in het vuur, om vuurreuzen en heksen weg te jagen. Tijdens de midzomernacht ontstaat er (volgens de mythologie) een opening of een weg tussen Jötunheimar en Middenaarde. Dan kunnen de vuurreuzen naar de aarde komen en 's nachts op mensenjacht gaan.

Op Baldrgardr heeft Baldr een hal gebouwd op een groene heuvel. Breidablik noemt hij zijn paleis, en dat betekent : naar alle kanten blinkend en stralend. Zijn paleis had witte pilaren, witte vloeren en muren en een gouden dak. Baldr de witte is de heer van al het goede en zijn moed is onovertroffen. Zijn haar is lang en wit als de sneeuw. En zelfs zijn wenkbrauwen zijn hagelwit. Baldr is de heer der weerberen of Bersekr’s. Weerberen zijn mensen die zich in een beer kunnen veranderen. Zij hullen zich in een berehuid en nemen dan in de astrale wereld de gedaante van een beer aan. En als weerbeer kunnen ze mensen genezen en shamaniseren. Ze kunnen natuurlijk ook zichzelf genezen.

Baldr de witte is de zoon van Óðinn en Frigg en de heer van al het goede en zijn moed is onovertroffen. Zijn haar is lang en wit als de sneeuw. En zelfs zijn wenkbrauwen zijn hagelwit. Volgens de mythe werd Baldr gedood door een maretak. Tijdens de midzomernacht oogsten de weerberen of Bersekrs (de priesters van Baldr) maretakken. Hiermee werden de weerberen ingewijd. Om weerbeer te kunnen worden, moest de kandidaat een bruine beer doden met een mes. Het bloed werd opgelikt als het uit de wond gutste. Het hart werd geroosterd en opgegeten. De huid en een berenklauw werden mee teruggenomen naar de weerberen. Men moest op de berenhuid gaan staan voor een laatste beproeving. Men werd bekogeld met stokken, stenen, uitwerpselen en men werd geslagen met stokken en brandnetels. Dit moest men lijdzaam ondergaan en men moest onbewogen op de berenhuid blijven staan. Na deze beproeving kreeg men een stuk maretak ter grote van de duim. Dit kauwde men op en hierdoor raakte men in trance. Men werd in de berenhuid gewikkeld en in een grafheuvel gelegd. Daar verbleef men negen dagen. Na negen dagen werd de grafheuvel geopend en werd de kandidaat als nieuwe weerbeer geboren.

Meer informatie over de heidense feesten

Als je meer wilt weten over de herkomst van onze oude feesten, zoals Car-naval, Sinterklaas, Aller heiligen of sint Jan, lees dan het boek Yggdrasil deel 1: de fysieke realiteit Hierin verklaart Andreas Firewolf de feesten, gebruiken en de religie van de oude Germanen, en vergelijkt hij ze met onze huidige cultuur.

Met Licht en Liefde, Andreas Firewolf

Korte auto-biografie